चीनमधील वैज्ञानिकांच्या एका तज्ज्ञ टीमने वटवाघळांमध्ये एक नवीन कोरोना व्हायरस आढळल्याचा दावा केला आहे. या नवीन प्रकाराच्या व्हायरसचा प्राण्यांपासून माणसांमध्ये संसर्ग होण्याचा धोका असल्याचे संशोधकांनी स्पष्ट केले आहे. विशेष म्हणजे, हा व्हायरस मानवी रिसेप्टर वापरतो, जो कोरोनाचा प्रसार होण्यास कारणीभूत ठरतो. अशा परिस्थितीत जगभरात भीतीचे वातावरण निर्माण झाले असून, कोरोना व्हायरस पुन्हा नव्या स्वरूपात फैलावण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे.
बॅटवुमन म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या शी झेंगली यांच्या नेतृत्वाखालील संशोधकांच्या टीमने हा नवा व्हायरस शोधला आहे. झेंगली ग्वांगझू लॅबोरटरीच्या वायरोलॉजिस्ट आहेत आणि त्यांच्या नेतृत्वाखालील हा संशोधन अहवाल मंगळवारी (18 फेब्रुवारी) ‘सेल’ जर्नलमध्ये प्रसिद्ध करण्यात आला आहे.
कोरोना व्हायरसचा नवा प्रकार सापडला
‘साउथ चायना मॉर्निंग पोस्ट’च्या अहवालानुसार, संशोधनात असे नमूद करण्यात आले आहे की, HKU5 हा कोरोना व्हायरसचा नवा प्रकार आहे. हा व्हायरस प्रथम हाँगकाँगमध्ये जपानी पिपिस्ट्रेल वटवाघळांमध्ये आढळला होता. विशेष म्हणजे, हा व्हायरस मार्बेकोव्हायरस उपवंशातून येतो, ज्यामध्ये मिडल ईस्ट रेस्पिरेटरी सिंड्रोम (MERS) व्हायरस देखील समाविष्ट आहे. संशोधकांच्या मते, हा व्हायरस ACE2 रिसेप्टरला जोडतो, जो मानवी पेशींमध्ये प्रवेश करण्यास मदत करतो. त्यामुळे या व्हायरसचा मानवांमध्ये प्रसार होण्याचा धोका वाढला आहे, जरी तो कोरोना व्हायरस इतका घातक नसला तरीही त्याकडे दुर्लक्ष करता येणार नाही.
मानवांमध्ये पसरण्याचा धोका अधिक
तज्ज्ञांच्या मते, संशोधनादरम्यान HKU5-CoV च्या वंश-2 प्रकाराचा शोध लावण्यात आला आहे. हा प्रकार केवळ वटवाघळांमध्येच मर्यादित नसून, तो मानवांसह इतर सस्तन प्राण्यांमध्येही सहजपणे पसरू शकतो. विशेष म्हणजे, वटवाघळांच्या नमुन्यांमधून हा व्हायरस वेगळा केल्यानंतर, तो मानवी पेशींना संसर्गित करतो. त्यामुळे, वटवाघळांपासून मानवांमध्ये या व्हायरसचा प्रसार होण्याचा धोका सर्वाधिक असल्याचे सांगण्यात आले आहे. तसेच, प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष संसर्गाद्वारे हा व्हायरस मानवांमध्ये पसरू शकतो.
मागील कोरोनासारखा धोका?
संपूर्ण जगाला हादरवून सोडणाऱ्या कोरोनाचा अनुभव अजूनही ताजा आहे. या पार्श्वभूमीवर HKU5-CoV हा नव्याने उद्भवलेला व्हायरस असल्याने, तो किती घातक ठरू शकतो, हे लवकरच स्पष्ट होईल. वैज्ञानिक सध्या या व्हायरसच्या उत्पत्तीचा अधिक सखोल अभ्यास करत आहेत.
जागतिक आरोग्य संघटनेची सतर्कता
जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) या नव्या संशोधनाची गंभीर दखल घेतली आहे. WHO च्या अधिकाऱ्यांनी म्हटले आहे की, नवीन प्रकारच्या कोरोना व्हायरसवर लक्ष ठेवणे गरजेचे आहे आणि त्याच्या प्रसारावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आवश्यक ती पावले उचलण्याची गरज आहे.
कोरोना व्हायरसचा पुनरागमन होणार?
कोरोना व्हायरसच्या संसर्गामुळे संपूर्ण जगाने प्रचंड आर्थिक आणि सामाजिक नुकसान सहन केले आहे. त्यामुळे, HKU5-CoV च्या स्वरूपाचा अधिक अभ्यास करून, त्यावर प्रतिबंधात्मक उपाय शोधणे आवश्यक आहे. वैज्ञानिक या व्हायरसविरुद्ध लस आणि उपचार पद्धती विकसित करण्यासाठी प्रयत्नशील आहेत.
भविष्यातील उपाययोजना
सतर्कता आणि निरीक्षण: नवीन व्हायरसच्या प्रसारावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सतत निरीक्षण करणे गरजेचे आहे.
संशोधन आणि विकास: या नव्या व्हायरसविरोधात लस किंवा औषधांचा विकास करणे महत्त्वाचे आहे.
प्राणी बाजाराचे निरीक्षण: वटवाघळांसह इतर प्राण्यांमधील संसर्गजन्य आजारांचे निरीक्षण करणे आवश्यक आहे.
जागतिक सहकार्य: जागतिक स्तरावर वैज्ञानिक आणि आरोग्य तज्ज्ञांनी एकत्र येऊन संशोधन करणे आवश्यक आहे.
HKU5-CoV हा नवा कोरोना व्हायरस मानवांसाठी धोका निर्माण करू शकतो, मात्र तो किती प्रभावी आहे आणि त्याचा प्रसार किती जलद होऊ शकतो, हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. चीनमधील वैज्ञानिक यावर सखोल अभ्यास करत असून, संपूर्ण जगाने या नव्या व्हायरसविषयी जागरूक राहण्याची गरज आहे.